Nhà Thờ Họ Miền Bắc – Nét Đẹp Văn Hóa, Tâm Linh Cần Lưu Giữ Và Bảo Tồn

Từ bao đời nay nhà thờ họ miền Bắc đã trở thành nét đẹp văn hóa, giá trị tinh thần của người Việt. Song không phải ai cũng hiểu hết được những ý nghĩa và đặc trưng của chốn trang nghiêm, linh thiêng này. Trong bài viết này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về những điều đó và cùng khám phá điểm khác lạ của công trình từ đường miền Bắc so với các nơi khác!

Ý nghĩa của nhà thờ họ trong đời sống văn hóa, tâm linh người Việt

Trong tâm mỗi người Việt nhà thờ họ có ý nghĩa vô cùng đặc biệt, đây được coi là một công trình văn hóa, là tinh thần của mỗi gia đình. Và ở miền Bắc nói riêng, nhà thờ họ không chỉ để thờ cúng ông bà tổ tiên và mà còn là nơi để con cháu gặp mặt mỗi dịp Lễ, Tết,… Do những khác biệt về văn hóa nên thiết kế nhà thờ họ miền Bắc tại mỗi địa phương sẽ khác nhau. Song không thể phủ nhận được những vai trò của nhà thờ họ đối với đời sống văn hóa, tâm linh của người Việt.

Nhà thờ họ là nơi cất giữ nhiều kỷ vật quan trọng: Những hiện vật có giá trị tinh thần và cần lưu giữ như: gia phả, văn tự cổ, bài vị, sắc phong của Vua,… sẽ được trưng bày tại nhà thờ họ. Điều này giúp con cháu luôn nhớ về cội nguồn và hiểu rõ hơn về thế hệ cha ông.

Nhà thờ họ miền Bắc là nơi để con cháu ở mọi miền trở về trong mỗi dịp cúng bái lớn: giỗ, dịp Lễ, Tết,… Mỗi khi đến gần ngày được trở về nhà thờ họ, hẳn trong lòng mỗi người đều rạo rực chờ mong. Rạo rực khi được chuẩn bị mâm cúng cơm cho ông bà, được thắp nhang lên bàn thờ tổ tiên để bày tỏ lòng thành kính, biết ơn. Chờ mong khi được gặp lại người thân sau nhiều ngày tháng xa cách.

Đọc thêm: Nhà Thờ Họ Ở Việt Nam Có Được Phép Bán Không?

Nhà thờ họ là địa điểm tâm linh, là chỗ dựa tinh thần cho mỗi thành viên trong gia đình. Sau mỗi cuộc làm ăn, hay đơn giản là mỗi khi căng thẳng mệt mỏi, nhiều người muốn tìm nơi để lòng được bình yên, cảm giác muốn được vỗ về. Họ tìm đến nhà thờ họ, nơi có ông bà, tổ tiên để họ được giãi bày và cầu mong chút may mắn, tài lộc.

Nhà thờ họ còn thành nguồn cảm hứng cho biết bao thơ ca, họa sĩ. Nhà thờ họ không chỉ có trong con cháu của gia đình đó, chốn trang nghiêm này còn có thể trở thành ký ức của nhiều người: cây đa, giếng nước, sân đình,… Những nét bình dị được thiết kế trên nhà thờ họ không chỉ mang tính thẩm mỹ hay phong thủy, nó còn nhắc nhớ con cháu về nhiều truyền thống tốt đẹp của dòng tộc.

>>Tham khảo: 

• Phong tục đám ma miền Bắc và một số lưu ý khi thực hiện
• Tại sao phải che bàn thờ khi có người mất? Giải đáp bí ẩn
• Nhà có tang kiêng gì? Điều cấm kỵ khi nhà có người mới mất

Những nét đặc trưng trong kiến trúc của nhà thờ họ miền Bắc

Như đã nói, tại mỗi vùng miền mà nhà từ đường sẽ có những nét khác biệt riêng trong thiết kế, bố trí, hoa văn, họa tiết,… Đối với nhà thờ họ miền Bắc nói riêng có những nét đặc trưng sau:

• Trong quy hoạch tổng thể: Phần quy hoạch của nhà thờ họ ở miền Bắc thường giống như nhà ở. Người ta thường đặt nhà thờ họ ở vị trí trung tâm khu đất hoặc sát gần với nhà của con cháu đang sinh sống gần đó. Mục đích xây nhà từ đường gần nơi con cháu không phải chỉ là cho thuận tiện mà trong tâm linh là còn để thể hiện rằng tổ tiên sẽ phù hộ và trì độ.

Ngoài ra, đặc điểm chung của nhà thờ họ miền Bắc là nhà 3 gian, mái ngói đỏ, sân lát gạch đỏ, trước cửa nhà thờ họ trồng các loại cây: cau, chuối,… Những không gian như vậy thường mang hoài niệm và là nét đặc trưng truyền thống của miền Bắc.

• Trong bố cục kiến trúc: Tùy vào điều kiện và nhu cầu của mỗi gia tộc, dòng họ mà trong thiết kế mỗi sẽ khác nhau song vẫn cần theo một quy chuẩn chung về nhà thờ họ miền Bắc. Theo truyền thống kiến trúc nhà thờ họ được xây dựng theo hình chữ nhật bao gồm 2 mái trước và mái sau. Phần mái thường được thiết kế xây dựng theo kiểu thu hồi bít đốc. Có thể có 1 gian, 3 gian hoặc 5 gian tùy vào điều kiện và nhu cầu của gia đình mà thợ thiết kế sẽ bố trí. Có nhiều thiết kế nhà từ đường gồm 3 gian trong đó 1 gian chính giữa để thờ cúng còn 2 gian bên cạnh để sinh hoạt.

Bên cạnh đó, để xây dựng nên một công trình không gian nhà thờ, khuôn viên rộng rãi, thoáng mát, trang nghiêm thì không thể thiếu các đồ thờ, vật dụng thờ cúng. Các đồ thờ đi kèm như: lư hương, câu đối, bình phong,… được sắp xếp trong gian thờ hoặc để ở bên ngoài nhà thờ họ để mang tính thẩm mỹ cũng như phong thủy cho nhà thờ họ.

Đọc thêm: Những Lưu Ý Khi Thiết Kế Nhà Từ Đường Đẹp – Truyền Thống 3 Gian

Như các cụ từ bao đời nay vẫn nói “Uống nước nhớ nguồn”, tức muốn răn dạy con cháu: ai cũng có cội có nguồn thì thế dù ở đâu, làm gì cũng cần nhớ đến và biết ơn các đấng sinh thành. Chỉ như thế nhà thờ họ ở Việt Nam nói chung và nhà thờ họ miền Bắc nói riêng mới có ý nghĩa thực sự, và trở thành nét đẹp trong văn hóa của người Việt.

Wiki Hoa Viên